1976-1985 yılları arasında Aziz Nesin’in yayımladığı Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı, edebiyatın nabzını tutan önemli bir başvuru kaynağıdır. Günümüzde ise edebiyat ve sinema alanında benzer bir motivasyon ve yetkinlikte kalemler bulunmamaktadır.
Aziz Nesin, edebiyatın canlılığını korumak adına kapsamlı bir yıllık hazırlamıştır. Bu yıllık, edebiyat arkeolojisi yapmak isteyenler için önemli bir kaynak olmuştur. Nesin, yıllık için yazı istemek amacıyla Necip Fazıl’a yazdığı mektupta, “Altı yıldan beri ‘Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı’ adı ile bir yıllık çıkarmaktayım” demiştir. Bu cümle, yıllığın ne denli önemli bir çalışma olduğunu göstermektedir.
Günümüzde ise edebiyatın bu denli canlı olmadığı ve yıllık hazırlama konusunda motivasyonlu kalemlerin bulunmadığı gözlemlenmektedir. Nesin’in yıllığı, edebiyat dünyasına katkı sağlamış ve birçok yazarın eserlerine ışık tutmuştur. Ancak, günümüzde bu tür çalışmalara olan ilgi azalmıştır.
Hayri Çölaşan’ın 2009’dan beri yayımladığı Sinema Yıllığı, sinema alanında önemli bir veri kaynağıdır. Bu çalışma, devlet bürokratlarının yapması gereken bir istatistik datasını tek başına toplayan bir çabanın dijital halidir. Çölaşan, yıllıkta “2009 yılından başlayarak her yıl düzenli olarak yapılmakta olan bu sinema yıllığı” ifadesiyle çalışmasının sürekliliğini vurgulamaktadır.
Sinema Yıllığı, sinema araştırmacıları, yazarları ve akademisyenler için değerli bir kaynak oluşturmayı hedeflemektedir. Yıllık, yurtiçi ve yurtdışında düzenlenen Türk film festivalleri ile ilgili verileri içermekte ve bu veriler, sinema alanında araştırma yapan herkese ücretsiz olarak sunulmaktadır.
Sinema Yıllığı 2024 verilerine göre, festivallerde 413 uzun metraj film ve 341 uzun belgesel film gösterilmiştir. Ayrıca, 1217 kısa kurmaca ve 633 kısa belgesel film de gösterim fırsatı bulmuştur. Ödül alan uzun kurmaca film sayısı ise 211, belgesel film sayısı ise 64 olarak kaydedilmiştir.
Bu veriler, Türk sinemasının gelişimini ve uluslararası alandaki yerini anlamak açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, festivallerde en çok hangi ülkelerin katılım sağladığına dair bilgiler de Sinema Yıllığı’nda yer almaktadır. Fransa, ABD ve İran, en çok filmle katılan ülkeler arasında öne çıkmaktadır.
Sinema Yıllığı, ödül veren kurumlar hakkında da detaylı bilgiler sunmaktadır. Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), Türkiye’de en çok ödül veren kurum olarak dikkat çekmektedir. SİYAD’ın verdiği En İyi Film ödülü, birçok festivalde yer almaktadır. Bu durum, Türk sinemasının gelişimine katkı sağlamaktadır.
Yıllıkta ayrıca, toplamda 1883 jürilik yapılmış ve bu jüriliklerin 487’si yönetmenler tarafından gerçekleştirilmiştir. Hayri Çölaşan, yıllığı hazırlarken “Yöntem olarak dünyada benimsenen, filmin topluma açık bir yerde gösterilmesi kuralını benimseyerek veri tabanını yapmaya başladım” demektedir. Bu yaklaşım, yıllığın güvenilirliğini artırmaktadır.
Hayri Çölaşan’ın Sinema Yıllığı, Türk sinemasının otopsisini çeken paha biçilmez bir derleme çalışmasıdır. Bu çalışma, bireysel çabaların ötesinde kurumsal bir destekle daha da güçlenebilir. Sinema etkinliklerinin artması ve daha fazla gündem olması, Türk sinemasının geleceği açısından umut vericidir.
Umarım bu kıymetli çalışmalar, daha fazla ilgi görür ve Türk sinemasının gelişimine katkı sağlamaya devam eder. Sinema Yıllığı, Türk sinemasının tarihine ışık tutan önemli bir kaynak olarak kalmaya devam edecektir.