Yapay zeka, para transferlerinde 'diğer' seçeneği ile yapılan ödemeleri mercek altına alıyor. Kira geliri beyanında bulunmayanlar için vergi cezaları gündemde. Kira gelirini doğru beyan etmenin önemi vurgulanıyor.
Son dönemde, vergi takiplerinde kullanılan yapay zeka yöntemi, para transferlerini incelemeye aldı. Eğer bir para hesabınıza göndericiden ‘diğer’ seçeneği ile ulaştıysa, kira geliri olmasa bile gelir vergisi cezası ile karşılaşılabiliyor. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu sistemle yaptığı takipler, kişilerin riskli gruplara girmesine neden olabiliyor.
Yapay zeka, para transferlerinde ‘diğer’ seçeneğini ‘kira geliri olabilir’ şeklinde yorumlayabiliyor. Bu durum, aylar sonra veya yıllar sonra vergi cezası ile karşılaşma riskini artırıyor. Çok sayıda kişiye bu şekilde e-tebligatlar gönderildiği ortaya çıktı. Bu nedenle, kiracıların dikkatli olması gerekiyor.
Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, kira ödemelerinde incelemelerin yapıldığını belirtti. Türkiye’de yaklaşık 7 milyon kiracının olduğu değerlendiriliyor. Ancak, kira gelir beyanında bulunmayan çok sayıda kişi var. Şu an için gayrimenkul kira gelirlerinden beyan veren mükellef sayısının 2 milyon 700 bin seviyesini geçtiği ifade ediliyor.
Devletin, kira gelirlerini tespit etme konusunda geniş imkanları bulunuyor. Kişilerin tapulu olan yerlerde oturup oturmadıkları, adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri üzerinden takip edilebiliyor. Ayrıca, elektrik, su abonelikleri gibi veri setleri de incelenebiliyor.
Kira ödemelerinin doğru beyan edilmesine ilişkin yeni düzenlemeler getirildi. 2024 yılı Ekim ayında Gelir Vergisi Genel Tebliği ile tahsilat ve ödemelerle ilgili kapsam genişletildi. Artık, kira tutarı ne olursa olsun tahsilatlar bankadan yapılmalı. Bu zorunluluk, kiracı ve kiraya veren için belgelendirme açısından önem taşıyor.
Belgelendirme zorunluluğuna uymayanlara ek cezalar uygulanıyor. Ceza oranları belirlenerek, işleme konu tutarın yüzde 5’i kadar özel usulsüzlük cezası kesiliyor. Eğer kiracı durumu kendi bildirirse, ceza uygulanmıyor. Bu durum, kiracı ve kiraya veren için ayrı ayrı geçerli oluyor.
Şu anda bir beyan dönemi içerisindeyiz. Mal sahiplerinin gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor. Dijital vergi dairesine girip, hazır beyan sistemi üzerinden vergilerini ödemeleri şart. Kiracılar, ödemeleri bankadan yapıyorsa ekstra bir yükümlülüğe tabi değiller.
Kira geliri beyanı zamanında verilmediğinde, hem kira bedelinin yüzde 5’ine kadar usulsüzlük cezası uygulanıyor hem de istisna tutarından faydalanılamıyor. Bu nedenle, kira gelirini doğru bir şekilde beyan etmek büyük önem taşıyor.
Kira geliri olmayan ya da özel bir nedenle artık kira geliri alamayanlar için hazır beyan sisteminde bir dilekçe menüsü mevcut. Eğer gerçekten kira getirisi elde etmiyorsa, kişi ‘istisna dilekçesi vermek istiyorum’ menüsü aracılığı ile dilekçe verebilir. Bu durum, vergi dairesine bildirilmesi gereken önemli bir adımdır.
Hazır beyan sistemi üzerinden dilekçe vererek, kira geliri elde edemediklerini bildiren kişiler, bu durumu düzeltme imkanına sahip. Kira ödemesi yazıldığında, yapay zeka dışında bir beyan olmuş oluyor. Bu nedenle, dikkatli olunması gerekiyor.