Emekliler, her altı ayda bir enflasyon oranında enflasyon farkı alıyor. Ancak bu enflasyon farkları emekli aylıklarının değerini koruyamadı. Emekliler, değerini kaybeden emekli maaşlarının günümüz koşullarına göre güncellenecek bir düzenleme bekliyor. Bu düzenlemeler arasında seyyanen zam, intibak ve refah payı gibi uygulamalar yer alıyor.
Emekli aylıklarının değerini kaybetmemesi için geçmişte çeşitli dönemlerde bu tür artışlar yapılmıştı. Ancak, bu artışların etkisi sınırlı kalmış ve emekliler, maaşlarının güncellenmesi için daha kapsamlı bir düzenleme talep ediyor.
Seyyanen zam, herkese eşit miktarda yapılan artış anlamına geliyor. Ülkemizde emeklilere en son seyyanen zam, 2016 yılının Ocak ayında 100 TL olarak yapılmıştı. 2023 yılında ise sadece değerini koruyamayan memur maaşlarına 8 bin 77 TL seyyanen zam yapılmıştı. Bu artış, memurların maaşlarına ilave edilmiş ve maaşlar güncellenmiştir.
Ancak, 8 bin 77 TL değerinde yapılan seyyanen zam emeklilere yansıtılmamış, sadece memur maaşlarına uygulanmıştır. Bu durum, emeklilerin maaşlarının güncellenmesi konusunda adaletsizlik hissi yaratmaktadır.
İntibak, yenilemek ve uyum sağlamak anlamındadır. Emekli aylıklarında yıllara göre oluşan farkları eşitlemek için yapılan yasal bir düzenlemedir. Bu düzenleme, herkesin prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve adına ödenen primlerin dikkate alınarak yapılan bir hesaplama sistemidir. Kişinin özel durumuna göre bu çıkan fark, emekli aylığına yansıtılır.
Ülkemizde en son intibak düzenlemesi 2011 yılında yapılmıştı. Ancak bu düzenleme, tüm emekliler için değil, sadece 2000 yılı öncesi emekli olan SSK'lılara yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Bu durum, emeklilerin maaşlarının eşitlenmesi konusunda önemli bir eksiklik oluşturmaktadır.
Refah payı, emekli maaşlarına altı ayda bir, altı aylık gerçekleşen enflasyona göre eklenen bir miktardır. Enflasyonun yüksek olduğu durumlarda, emekli aylıklarına enflasyon oranı dışında ayrıca refah payı olarak belirlenen oran eklenmektedir. En son 2023 Temmuz ayında açıklanan 2023 ilk altı aylık enflasyon yüzde 19,77 olarak çıkmıştı.
Bu orana yüzde 5,23 refah payı ilavesi yapılmıştı. Ancak, 2024 ve 2025 yıllarında emeklilere enflasyon farkı dışında ayrıca refah payı verilmemiştir. Bu durum, emeklilerin maaşlarının güncellenmesi konusunda yetersiz kalmaktadır.
Temmuz ayında altı aylık enflasyon beklentisi, son dönemde yaşanan siyasi gelişmeler ve dünya olayları nedeniyle beklenenden daha yüksek çıkacak gibi gözükmektedir. Altı aylık enflasyonun yüzde 15’ler civarında gerçekleşmesi beklenirken, yüzde 20’lere yakın bir enflasyon çıkacağı tahmin edilmektedir. Bu durumda SSK ve Bağ-Kur emeklilerine ortalama yüzde 20’ler civarında bir artış olacağı düşünülmektedir.
Memur ve memur emeklilerine ise yüzde 17-18 gibi bir enflasyon farkı çıkacağı öngörülmektedir. Bu durum, en düşük emekli aylığı olan 14 bin 469 TL’nin 17 bin 250 TL-17 bin 500 TL arasında olacağını göstermektedir. Diğer emekli aylıklarının da benzer oranlarda artması beklenmektedir.
Enflasyon farkı dışında ayrıca bir düzenleme yapılacak mı? Bu sorunun cevabını hep birlikte takip edip öğreneceğiz. Ancak, hükümet yetkililerinin ekonomi programı kapsamında ayrıca bir iyileştirmenin yapma olasılığının düşük olduğu görülmektedir. Emekliler, maaşlarının güncellenmesi için daha adil bir düzenleme beklemektedir.
Sonuç olarak, emeklilerin maaşları üzerindeki düzenlemeler, seyyanen zam, intibak ve refah payı gibi uygulamalarla sınırlı kalmaktadır. Bu uygulamaların etkisi, emeklilerin yaşam standartlarını yeterince iyileştirmemekte ve daha kapsamlı bir düzenleme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.