Çinli otomotiv firması BYD’nin Türkiye’de yapacağı yatırımlar, kauçuk sektöründe önemli bir hareketlilik yaratma potansiyeline sahip. Türkiye kauçuk sektörü, döviz kuru baskıları ve maliyet artışları ile mücadele ederken, BYD’nin yatırımları sektördeki rekabet gücünü artırabilir. 2024'te ihraç birim fiyatında %5’e yakın bir kayıp yaşanması, dış pazarlarda zayıflayan sektör için yeni bir fırsat sunuyor.
Türkiye’de 2 binden fazla firmanın faaliyet gösterdiği kauçuk sektörü, ağırlıklı olarak ihracata yönelik çalışıyor. Savunma sanayi, otomotiv, inşaat makineleri gibi birçok alanda kullanılan kauçuk, elektrikli araç yatırımları ile büyüyen bir pazar haline geliyor. Dünya kauçuk pazarı 50 milyar doları aşarken, Türkiye’de bu pazar 6,5-7 milyar dolarlık bir hacme sahip.
Kauçuk Derneği Başkanı Özcan Doğu Kaya, BYD’nin iç pazardan tedarik etmesi ile sektör yapısının değişebileceğini belirtiyor. Talep olması durumunda sektör kapasitesinin bunu karşılayabileceğini ifade eden Kaya, “Burada önemli olan BYD’ye Türkiye’den ne kadar ara mamul tedarik edeceğimiz.” diyor. Bu durum, sektördeki firmaların BYD ile entegrasyonunu artırma fırsatı sunuyor.
Kaya, yerli tedarik şartının yüksek olduğunu ve bu konuda çalışmalar yaptıklarını belirtiyor. “BYD’ye otomotiv sektörüne çalışan firmalarımızın listesini de gönderdik.” diyerek, yerli üretimin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Bu durum, Türkiye’nin kauçuk sektöründeki rekabet gücünü artırabilir.
Türkiye kauçuk sektörünün 4 milyar dolarlık direkt ihracatı bulunuyor. Avrupa’dan sonra hacimsel olarak ikinci büyük üretici konumunda olan Türkiye, otomotiv ve beyaz eşya gibi ürünlerle dolaylı ihracat yapıyor. Ancak, 2024’te sektör ihracatında bir daralma yaşandığı belirtiliyor. Kaya, “Biz önemli bir üretici ve ihracatçıyız.” diyerek, katma değer ve AR-GE eksikliklerine dikkat çekiyor.
2024'te toplam 30,8 milyar dolarlık kimya ve kimya mamulleri ihracatı içerisinde kauçuk sektörünün payı 1,6 milyar dolar oldu. 2023’e göre ihracatta %3,35’lik bir kayıp yaşandı. Türkiye’de kauçuk hammaddesi üretilmediği için sektör %98-99 ithalata bağımlı. Kaya, “Maliyetlerimiz artarken satış birim fiyatlarımızın düşmesi, karlılıkların düştüğünü gösteriyor.” diyor.
Türk kauçuk sektörünün ihracatının %65’inin Avrupa’ya, özellikle de Almanya’ya yapıldığı belirtiliyor. Avrupa otomotiv sektöründeki durgunluk, Türk kauçuk sektörünü olumsuz etkileyebilir. Kaya, “Almanya başta olmak üzere Avrupa otomotiv sektöründe büyük bir durağanlık yaşanıyor.” diyerek, bu durumun 2025’te sektörü zorlayabileceğini ifade ediyor.
Otomotiv üretiminde Çin’in hızlı ilerlemesi, Türk firmalar için büyük bir risk oluşturuyor. Kaya, “Dünyada otomotiv üretiminin Çin’e kayması bizim için büyük sıkıntı.” diyerek, Türk firmaların bu pazarda başarılı olmasının zor olduğunu belirtiyor.
2025’te sektörü nelerin beklediğine dair Kaya, “Dünya nefesini tuttu Trump’a bakıyor.” diyerek, ticaret savaşlarının etkilerine dikkat çekiyor. Türk firmaların potansiyel yaratması gerektiğini vurgulayan Kaya, “Kriz dönemleri her zaman kötü değildir.” diyerek, verimsizlerin elenmesinin faydalı olabileceğini belirtiyor.
Ancak, bu dönemde sanayicilerin işine odaklanmasının zor olduğunu ifade eden Kaya, “Endişemiz, gerçekten verimsizler mi eleniyor, yoksa farklı sebeplerden dolayı elenen firmalar oluyor mu?” diyerek, sektördeki belirsizliklere dikkat çekiyor.