2024 yılına yaklaşırken Türkiye ekonomisindeki büyüme, enflasyon ve dış ticaret verileri değerlendirilmektedir. Ekonomik göstergelerdeki değişimler ve geleceğe yönelik tahminler ele alınmaktadır.

2024 Ekonomik Gelişmeler: Büyüme, Enflasyon ve Dış Ticaret Analizi

n

2024’ü geride bırakmaya sayılı günler kaldı. Bu yazıda, Türkiye ekonomisinde büyüme, enflasyon, dış ticaret, cari açık ve finansman ile bütçe ve borçlanma verileri değerlendirilecektir. 2023 yılına kıyasla ekonomik verilerdeki gelişmelerin arka planı incelenecektir.

nn

Büyüme ve Enflasyon Verileri

n

2023 yılına kıyasla enflasyon ve büyüme verilerindeki gelişmeler beklenildiği gibi gerçekleşti. Türkiye ekonomisi, II. ve III. çeyrekte yüzde 0,2 küçülerek teknik resesyona girdi. Bu süreçte inşaat sektörü, ekonomik aktiviteyi sürükleyen ana sektör oldu. Sanayi sektörü ise yüzde -2,2 küçülme gösterdi. Tüketim yavaşlasa da, hane halkı tüketimi büyüme verisine 2,2 puan katkı sağladı.

n

Devletin nihai tüketim harcamaları üçüncü çeyrekte eksi bölgede kaldı. Kamu sektörü, tüketerek büyümeye katkı sağlamadı. Sanayi üretimi endeksi, 2024 Haziran ayında negatif bölgeye girdi ve Ekim ayında yüzde -3,1 olarak gerçekleşti. Yüksek teknoloji ve imalat sektörlerinde de ciddi küçülmeler gözlemlendi.

nn

Enflasyon Gelişmeleri

n

Mayıs ayında enflasyon yüzde 75’e kadar yükseldi. Temmuz ve Ağustos aylarında baz etkisiyle yüzde 51,97’ye geriledi. TCMB, sıkı duruşunu korusa da, kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47,09’da kaldı. TCMB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 44’e yükseltti. Bu durum, daralan ekonomi için kredi olanağı yaratırken, enflasyonla mücadelede zorluklar yaşanmasına neden olabilir.

n

2023 yılı boyunca enflasyonun her ay farklı bir fenomeni vardı. Ocak ayında sağlık, Mart’ta eğitim, Nisan’da alkollü içecekler ve tütün, Eylül’de eğitim, Ekim’de giyim ve ayakkabı gibi alanlarda yüksek artışlar gözlemlendi. Kasım ayında gıda enflasyonu belirginleşti ve sıkı para politikasının bu sorunu çözmeyeceği kabul edildi.

nn

Dış Ticaret ve Cari Açık

n

2024 Ocak-Ekim döneminde cari açık 3,3 milyar dolara geriledi. 2022’de cari açığın yarısı net hata ve noksan ile finanse edilmişti. Dış ticaret açığı, ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre farklılaştı. İhracat yüzde 3,1 artarken, ithalat yüzde 7,2 geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 76’nın üzerine çıktı.

n

2021 son çeyrekten itibaren beklenen ihracat artışı gerçekleşmedi. 2023’teki kontrollü kur sisteminin ihracat üzerindeki etkisi olumsuz oldu. Üretim ve ihracat genel olarak ithalata dayalı olduğundan, ekonominin yavaşladığı dönemde ithalat da geriledi.

nn

Kamu Maliyesi ve Borçlanma Verileri

n

Kamu maliyesindeki görünüm 2024’te pek parlak değil. Bütçe açığı, ilk onbir ayda 1,277 milyar TL’ye ulaştı. 2024 yılı için öngörülen bütçe açığı ise 2,652 milyar TL olarak belirlendi. Hükümetin yılın kalan son ayında 1,375 milyar TL daha bütçe gideri gerçekleştirme alanı bulunuyor.

n

Mali disiplin açısından önemli bir gösterge olan faiz dışı fazla, artan borç faiz yükü nedeniyle zor elde ediliyor. Hazine’nin iç ve dış borç stokundaki artış 2024 yılında da devam etti. Brüt dış borç stokunun ana bileşeni özel sektör olmaya devam ediyor.

nn

Gelecek Beklentileri

n

OVP’ye göre 2024 büyüme tahmini yüzde 4, enflasyon tahmini ise yüzde 41,5’tir. Ancak büyüme tahminleri yıl içinde düşürülmüştür. Türkiye'nin 2024 büyüme tahmini, IMF tarafından yüzde 3,6 olarak açıklanmış ve daha sonra yüzde 3’e indirilmiştir. Bu durum, küresel büyüme oranının gerisinde kalmaktadır.

n

Ekonomik güven endeksi, 2024 yılının başında 99,4 iken, yılı 97,1 seviyesinde tamamlamak üzere. Ekonomideki daralmaya rağmen, enflasyon beklentileri hane halkı ve reel sektör açısından yüksek seyretmektedir. Katma değerli üretim modeline geçiş için hazırlık sürecinin zaman kaybetmeden başlaması gerekmektedir.